اینترنت را می‌توان یک ابزار قدرتمند در دنیای امروز دانست که با گسترش هرچه بیشتر ابزارهای متصل به آن، بر محبوبیت و میزان استفاده‌اش نیز افزوده شده و تبدیل به بخشی جدا ناپذیر از زندگی میلیون‌ها کاربر داخلی شده است، افرادی که هر کدام به نحوی با آن درگیر هستند.
در این بین، اینترنت ابزارهای همراه که اغلب توسط اپراتورها تامین می‌شود، جایگاه ویژه‌ای دارد، به‌خصوص از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم و چراغ سبز به همراه اول و ایرانسل برای ورود به نسل سوم و چهارم فناوری که سبب شد استفاده از این مدل از اینترنت، به سهولت و سرعت بیشتری برای عموم در دسترس قرار بگیرد. با آنکه عمر ورود اپراتورهای کشورمان به نسل‌های بالاتر هنوز به مدت زمان مناسبی برای انتخاب بهترین خدمات از طریق آن‌ها نرسیده است، اما گاهی اوقات شاهد برگزاری برخی از نظرسنجی‌ها جهت پیدا کردن برترین سرویس دهنده در این زمینه هستیم، اما باید این سوال را ابتدا پرسید: آیا این نظرسنجی‌ها دارای اعتبار، دقت و صحت کافی هستند؟ آیا می‌توان صرف نظر چند هزار مخاطب آن هم از قشری خاص، یک اپراتور را بهتر و دیگری را ضعیف‌تر قلمداد کرد و نتایج آن را به کلیه کاربران اینترنت کشور تعمیم داد؟
چندی پیش یکی از سایت‌های خوب و معتبر کشورمان در حوزه فناوری، اقدام به برگزاری یک نظرسنجی در بین کاربرانش کرد که نتایج به‌دست آمده موجب شد تا برخی شبهات در این ارتباط ایجاد شود. در این نظرسنجی از خوانندگان خواسته شده بود تا بسته به سیم‌کارت اپراتوری که از آن استفاده می‌کنند، به کیفیت اینترنت آن رای بدهند و بدین طریق رضایت یا نارضایتی‌شان را اعلام کنند. البته به نظر نگارنده این مطلب، هدف وب‌سایت مذکور، بازتاب نتایج واقعی و به‌دست آوردن یک خروجی مناسب از این کار بوده ولی بنا به دلایلی که در ادامه می‌آید، چنین چیزی محقق نشده است.
ــ طبق اعلام، در این نظرسنجی سه بخشی، کاربر هر اپراتور می‌بایست طبق تجربه‌ای که از کار کردن با اینترنت سیم‌کارت خود در همان اپراتور داشته است، تیک نظرسنجی مربوطه را می‌زد، اما هیچ فیلتری جهت جلوگیری از رای دادن کاربران یک اپراتور به منظور تخریب دیگری وجود نداشته و قاعدتا یک کاربر ایرانسل، به‌راحتی و حتی بدون اینکه تجربه اینترنت اپراتور دیگری را داشته باشد، می‌توانسته در دو نظرسنجی دیگر نیز شرکت کند.
آیا می‌توان به نتیجه این نظرسنجی سه‌بخشی اعتماد کرد؟
ــ در نتایج این نظرسنجی اعلام شده که کاربران اینترنتی چنین نظری داشته‌اند، در صورتی‌که تنها با کمی دقت می‌توان به این نکته پی برد، این نظرسنجی در بین کاربران یک وب‌سایت صورت پذیرفته که قاعدتا در مقیاس بسیار کوچک‌تری قرار گرفته و مختص به همان پایگاه خبری هستند.
آیا می‌توان این تعداد محدود چند هزار نفری را به کل کاربران اینترنتی کشور بسط داد؟
ــ کاربران اینترنتی هر وب‌سایت خبری، بسته به محتوا و کاربری آن متفاوت هستند و به‌طور مثال یک سایت آشپزی یا موسیقی، نسبت به یک سایت فناوری یا خودرو، کاربران متفاوتی داشته و بالطبع سلایق آن‌ها نیز متفاوت است. همچنین باید به این نکته توجه داشت، از آنجایی‌که اکثریت علاقه‌مندان به فناوری در بین قشر جوان و نوجوان کشور دیده می‌شود، پس این کاربران در این نظرسنجی دست بالا را داشته و طبق آمارها، کاربران اپراتوری چون ایرانسل با سیم‌کارت‌های اعتباری‌اش در این بین غالب هستند.
حال آیا می‌توان با توجه به محدودتر شدن رای دهندگان، نتایج آن را به کل کاربران اینترنتی در همه رده‌های سنی و جنسی ارتباط داد؟
ــ با آنکه به شخصه اعتقاد دارم سیاست وب‌سایت مذکور همیشه در جهت رعایت بی‌طرفی بوده است، اما به نظر می‌رسد که نگارنده مطلب کمی در انتخاب عناوین و حتی جملات درون متن، جانبدارانه عمل کرده است. مثلا به‌جای آنکه بر روی اول شدن یک اپراتور در اعلام نتیجه مانور داده شود (چیزی که معمول است) بر روی آخر شدن دیگری مانور داده شده و یا در پایان اعلام نظرسنجی، به‌نوعی تلاش شده با توجه به نتایجی که از رضایت بسیار بالاتر یک اپراتور در مقابل نارضایتی بالای دیگری اعلام شده است، بحث ترابردپذیری مطرح شود و به نوعی ذهن مخاطب با این مساله درگیر گردد که چاره وی برای رضایت، استفاده از این طرح عجیب و غریب است (به‌زودی معایب ترابردپذیری را در مقاله دیگری عنوان خواهیم کرد).
حال باز باید پرسید، آیا استفاده از این عناوین و یا پیشنهاد دادن این طرح در پایان، به صورت کاملا تصادفی بوده و یا نگارنده مقاله به‌نوعی درصدد جانبداری از یک اپراتور و تضعیف دیگری بوده است؟
ــ نکته دیگری که کمی در این نظرسنجی عجیب است، آمار نزدیک شرکت کنندگان هر اپراتور است. امری که در آمارهای رسمی (به‌خصوص برای اپراتور سوم) با اختلافی فاحش نسبت به آن دو تای دیگر ثبت شده و قاعدتا در همین‌جا نیز بایستی چنین نسبتی رعایت می‌شد. کمی توجه به همین امر نشان می‌دهد که اکثر کاربران، بدون توجه به آنکه بایستی برای به‌دست آوردن نتیجه درست، تنها به اپراتور مورد استفاده خودشان رای بدهند، به دو سرویس دهنده رقیب نیز رای داده و از آنجایی که طبق گفته‌های قبلی می‌توان پیش‌بینی کرد اکثر این کاربران از افراد جوان و نوجوان اپراتور دوم (ایرانسل) بوده و رقیب اصلی خودشان را هم اپراتور اول می‌دانند، حدس زدن اینکه چه گزینه‌ای را برای رقیب خودشان انتخاب کرده‌اند، کار چندان سختی نیست.
حال با توجه به این مورد، آیا می‌توان تعداد آرای نارضایتی از یک اپراتور دیگر را صحیح دانست؟
در پایان ذکر مجدد این نکته لازم است که در صحت عملکرد وب‌سایت مذکور و تلاش برای برگزاری یک نظرسنجی صحیح با به‌دست آوردن نتیجه عادلانه از آن، تردیدی وجود ندارد اما باید این نکته را مدنظر قرار داد که با توجه به عدم مشابهت جامعه آماری مذکور با کل کاربران اینترنت و همچنین عدم الزام رای دادن کاربر هر اپراتور به سرویس اینترنت مربوط به خودش، قاعدتا نمی‌توان هیچ نتیجه‌گیری درست و منطقی از چنین نظرسنجی‌هایی برداشت کرد و حتی ممکن است اعداد این نظرسنجی اگر در پایگاه دیگری برگزار می‌شد، تفاوت فاحشی پیدا کرده و حتی برعکس شود، نتیجه‌ای که آن را باز هم نمی‌توان درست دانست مگر آنکه در یک جامعه آماری گسترده‌تر با نظر به طیف صحیح از مخاطبان و نسبت درست از کاربران هر اپراتور برگزار گردیده و نظارتی صحیح و غیرجانبدارانه در آن صورت پذیرد.
